Рэп: сароем ё насароем?

Қонуни  инкишофи  ҷомеа  аст,  ки  ҳамеша  падидаи  нав  кӯҳнаро иваз  мекунад. Ба  қавли  бузургвор  Рӯдакӣ;

Куҳан  кунад  ба  замоне  ҳамон  куҷо  нав  буд

Ва  нав  кунад  ба замоне  ҳамон, ки  хулқон  буд.

Агар  чунин  намебуд,  ҷамъияти  башарӣ  ҳеҷ  гоҳ  пешрафт  намекард.  Ин  қонун  дар  тамоми  паҳлӯҳои  зиндагии  ҳаррӯзаи  мо,  ҳатто  дар  бахшҳои  фарҳанг  ва  ҳунари  мо низ  таъсир   дорад.

Дар  замони  худ  Борбади  Марвазӣ  бо  эҷоди  соз  ва  офаридаҳои  марғуби  мусиқии  худ  дар  олами  савту  наво  табаддулдот  ворид  намуд. Агар  ӯро  шоҳи  мусиқии  ҷаҳон  гӯем,  хато  нахоҳад  буд. Ӯ  бо  чандин  лаҳнҳои  тозаэҷоди  худ  машҳури  ҷаҳон  гардид. Аммо  мусаллам  аст,  ки  дар  ибтидои  кор  ин  офаридаҳои  Борбад  «нав»  маҳсуб  мешуданд  ва  бо  гузашти  рӯзгорон  ба  «классика»  табдил  ёфтанд.

Маҳфили навбатии адабии «Зарафшон»

4  майи  соли  2011  бахшида  ба  ёдбуди  яке аз  аъзои  ин  маҳфил- шоир Садриддини  Масрур  дар  толори  хочагии Ҳочиакбари  Амирзоди  ноҳияи  Мастчоҳ  баргузор  гардид.  Дар  ин  маҳфил  адибон  Олимхон  Исматй, Абдуллоҳ  Фозил, Назар  Ашўр, Сулаймонбеги Содиқ, Замон Шокирзода, Арбоб  Қурбон, Зиннат  Шафақ, Салоҳиддин  Мутриб, Муллокўчаки Қурбон, Абдумалик  Зуҳурй, Рисолати  Сирочиддин, Оламафрўз, Одина Баротй, чонишини  раиси чамоат  Нуриддини  Боқй, раиси  китобхонаи  марказй— Давлатмуҳаммади  Қурбон,  роҳбарони  мактабҳо: Абдуфаттоҳи Қурбон, Муллобобои  Усто, Муллоҳасани Содиқ, Туйчибеги  Раҳим  толибилмони литсейи №1,  макотиби №№22, 23, 29  ва  хешу  ақрабои  шоири  марҳум  иштирок  доштанд. Ҳаводорони  назми  шоир  пешниҳод  намуданд,  ки  мактаби  №23,  ки  шоир  он  чо  касби  фаъолият  мекард, ба  номи  ў,  яъне «Садриддини  Масрур»  гузошта  шавад. Дар  поёнёбии  маҳфил  аҳли  адаб  ба  хонаи  шоири  марҳум  ташриф  оварданд  ва  парда  аз  рўи  лавҳи  мармарини  ёдгорй,  ки  дар  девори  китобхонаи  шахсии  шоир  бо  ҳунари  волои  сангтароши  машҳур  Асрори  Аҳрориён  ҳаккокй  шуда  буд,  боз  намуданд.

Базми ҳазл ва тарона

         Боиси  хушнудист, ки  намоишҳои ҳачвй  ва таронасарой  дар қаламрави Точикистон, хосса  дар  ноҳия  ва  маҳаллҳо  рў  ба  густариш  оварда  истодааст. 11 феврали  соли  2011 барномаи  муштараки  намоишии  ансамбли  оилавии  Латифиён  бо  ҳачвнигори  овозадори ноҳияи Мастчоҳ – Азизмуҳаммади  Шодй  силсилаи  намоишҳои  омехта  ба  ҳачву  таронаро пешкаши  ҳаводоронашон  намуданд.

          Барандаи  намоиш – ровии  машҳур, омўзгор, аълочии  маорифи Точикистон Зокирзода  Дилшод бо  лаҳни  ширадор  ва  намуди  саҳназеб ба  намоиш  ҳусни  ифтитоҳ  бахшид. Дар  зимн  ҳамин  нуктаро бояд  хотиррасон  кард, ки бештари ҳунармандони  мо чандин  истеъдоди  дигар  доранд. Дилшод  Зокирзодаро  борҳо  дар  ичро  кардани  нақшҳои  саҳнай  дидаем. Ба  чуз  ин  ў  овозхони  сурудҳои  ҳозиразамон, рўзноманигори  моҳир  ва  ниҳоят  адиби  хушсалиқае  низ  ҳаст. Танҳо ўро  лозим  меояд, ки  барои  сайқали  истеъдодҳои  хеш  муҳите нисбатан  сазовор,  ки  дархури  ў  бошад,  пайдо  бинамояд.

Фарҳанги вожаҳои роёнай فرهنگ واژه های رایانه ئ

       Истифодаи  технологияи  компютерй  ва фанноварии  иттилоот  дар  Точикистон чун  дигар  мамлакатҳои  дунё  рў ба  густариш  ниҳода,  баробари  он  корбурди  вожаҳои  нави  ихтисосии соҳаи  мазкур  низ  ривоч  меёбад. Ҳар  давлат  барои  пешрафти  чомеаи  худ  кўшиш  мекунад,  ки  забони  технологияи  навро  ба  забони  давлати  худ  наздик  гардонад  ва  барои  истифодаи  осон  аз  онҳо  барои  мардум  замина  фароҳам  оварад. Аз  тарафи  олимони  точик  дар  соҳаи  роёна  ва  фанноварии  иттилоотй  корҳое  монанди  ворид  кардани  ҳуруфи  точикй  ба  сохтори  компютер, бозии  грамматикии  «Худро  санч!»,  луғатҳои  точикй,  русй,  англиси, олмонй  ва  ғайра, баргардонандаи  ҳуруфи  кирилии   точикй  ба  форсй  анчом  дода  шудааст. Аммо  дар  бораи истифодаи истилоҳоти  точикй   дар  соҳаи  компютер ва  фанноварй  ҳарфе  нест. Ҳол  он ки  дар  Фарҳангистони  забон  ва  адаби  форсии  Чумҳурии  Эрон  гурўҳи  вожагузинии  ихтисосҳо  амал  мекунад,  ки  тайи  солҳои  1997-2006   ин  ҳайат  комёб  ба  он  шудааст,  ки  «Фарҳанги  вожаҳои  мусавваб»-ро дар  ҳудуди  зиёда  аз  даҳ  ҳазор калима  мураттаб  намуда  ба  дўстдорони каломи  форсй  эҳдо  намояд.

Таронаҳои Парвиз ترانه های پرویز

         Дар  таърихи  14  январи  соли  2011, дар  толори  боҳашамати  хочагии  ба  номи  Амирови  минтақаи  Мастчоҳ,  ҳунарнамоии  овозхони  чавон,  муҳассили  соли  аввали  консерваторияи миллии  Точикистон Парвизи  Шодибег баргузор  гардид. Дар саҳна  оҳангҳои  марғуб  танин  меандохтанду Парвиз  бефосила  овоз  мехонд.Таронаҳои  «Биё,  чонам», «Дунё  чи нозанин  аст», «Эй дилрабо», «Қуввати  ман,  модарам», «Эй қиблагоҳи ман», «Ман  ёри  туам, Маҳбуба», «Ошиқам, ошиқи ту», «Ишқи ту  баҳор  аст», «Байтҳои  мастчоҳй»  дар ҳавои  саҳна  ғулғула  меафканданд.

        Чиҳил  сол  қабл  дар  Мастчоҳ  на  мусиқй  буду  на  ромишгар  ва  на  овозхони  касбй. Имрўз  дар  муассисаҳои  таълимй  садҳо  нафар ҳунарварон  дар  бахши  мусиқй  ва  суруд  касби камол  менамоянд.  Пойдевори  мусиқии  имрўзи  Мастчоҳ  тавассути  ҳунарварони  машҳури  зодаи  ин  марзу  бум  Муродбеги  Насриддин, марҳумон  Рўзибои  Бобо, Рустамбеги  Баҳодур, Пироншоҳи  Амин, Додочони Қутбиддин, Асрори  Камолиддин, Сулаймонбеги  Шариф, Фарҳод  ва  Азизхочаи  Шодй, Муҳаммадшариф, Аброр  Исматй, Лолаи  Азиз, Раҳматшоҳ, Муҳаммадсаид, Маликэҳсон, Маликмутаҳҳар, Саидчон, Сабурчон   Исои  Мўсо, Фатҳиддин ва  чандин  нафарҳои  дигар  гузошта  шуд.

«Машъал» бо обу ранги нав

                      Ниҳоят  нашрияи  ҳукуматии  ноҳияи  Мастчоҳ- «Машъал»  таҳти  назари  муҳаррири  навтаъиншуда —  шоири  машҳур  Олимхон  Исматй  бо  обу  ранги  нав  аз  чоп  баромад.  Ин  дар  ҳоле  буд, ки дар  чаласаи  бахшида  ба  «Рўзи  омўзгор»  раиси  ноҳия  собиқ  муҳаррири  «Машъал»,  узви  Иттиҳоди  журналистони  байналмилал — Мирзоҳамдам  Шарифзодаро  бо  сабаби  ба  нафақа  баромаданаш  аз  вазифа  сабукдўш  намуда, ба  чои  ў  Олимхон  Исматиро  таъин  кард.

              «Мо,- гуфт  сарвари  ноҳия  А.Ҳикматов, — баъзан  ба  қадри  фарзандони  номовари  диёри  худ  намерасем  ва  аз  фарти  маҳалгарої   барои  пешрафти  онон  садди  роҳ  мешавем. Барои  мисол,  бигирем  Олимхон  Исматиро. Дар  сар  то  сари  чумҳурї  аз  эчодиёти  ў  истифода  мебаранд.Пас  чи  гуна  мешавад,  ки  ў  бебаҳра  аз  майдони  фарох  барои  амалиёти  худ  бошад? Мо  тасмим  гирифтем,  сарварии  «Машъал»-ро  ба  ихтиёри  ў  вогузорем».

Стивен Ҳокинг Худоро намешиносад

Яке  аз  машхуртарин  донишмандони  замони  имрўз   физик  Стивен  Хокинг (Stephen  Hawking) (Бритониёи  Кабир)  тасдик  мекунад,  ки  Коинот  бе  иштирок  аз  чониби  Худо  ба  вучуд  омадааст.  Ў  китоби  худро  тахти  унвони  «Пиндори  бузург»  дар  хаммуаллифи бо  хамтои  амрикоии  худ  Леонард  Млодинов  навиштааст,  ки  мебоист  аз  9  сентябр  ба  савдо  мебаромад.

 Муаллиф  бар  он  аст,  ки  физикаи  имрўз  донишхои  кофиро  дар  худ  фаро  гирифтааст  ва  метавонад  комилан  собит  намояд,  ки  Кайхон  дар  асоси  конунхои  он  пайдо  шудааст.  «Конуни    чахонии  чозиба имкон  медихад  фахмонем,  ки  Олами  Анчум  метавонад  худ  ба  худ  аз  хеч  пайдо  гардад,  менигорад  ў.  Офариниши  бе  Офаридгор . Махз  хамин  аст  сабаб  бар  он  ки  чаро  мо  вучуд  дорем  ва  чаро  Кайхон  вучуд  дорад».

Он  чиз  ачаб  аст,  ки  Хокинг  дар  масъалаи вучуди  Худо  бештар  мавкеи  миёнхолиро  касб  карда  буд.  Дар  китоби  машхури  худ  «Таърихи  мухтасари  вакт»,  ки  ханўз  соли  1988  интишор  дода  буд,  менависад,  «Рўзе  фаро  мерасад,  ки  акли  инсон  назарияеро рўи  кор  меорад,  ки  вай  ифшогари  рози  офариниш  хохад  буд. Аммо  то  он  замон  лозим  меояд,  ки  андеша  намоем:  Оламу  одам  аз  чониби  Худо  офарида  шудааст».

Одам дар дами марг чиро мебинад?

                                                        Худованд  дар  китоби   худ  «Қуръон»  фармудааст,  ки  «Куллу  нафсин  зоиқатул  мавт» ( «Ҳамаи  нафсҳо  фарогири  марг  хоҳанд  шуд»). Пас  марг  ҳақиқатест-талх, ки  онро  ҳама  кас  аз  мавчуди  зинда  хоҳад  чашид. Марг  чандон  мусибат  нест,  ки  менамояд. Балки  марг  раҳои  аз  ташвишҳои  дунё, ворастаги  аз  васвасаи  иблис  ва  ниҳоят  таваллуди  дигарест  дар  олами  «баъси  баъдал  мавти»   ростин  ва  човидони. Аз  шоире  шунидам,  ки  мегуфт:

                         Орзуҳоро  ба  ёди  марг  дар  дил  киштаам,

                         Ҳеч  кас  бар  хештан  мушкил  чу  ман  осон  накард.

      

          Аммо  гуфта  мешавад,  ки  марги  кам  андар  кам   нафаре  ба  осони  даст  медиҳад,  чунки  чонзоди  дар  ҳоли  назъ  садди  мушкилгузареро  чун  «сакароти  мавт» бояд  тай  бикунад. Барои  ҳамин  хам  бештари  мардумон  аз  офаридгори  хеш   таманнои  он  доранд,  маргашонро  осон  бикунад.  Хобро  намунаи  соддаи  марг  ҳисобидаанд:

Шаби қадр кадом аст?

                                                             Шодбошу  офарин  бар  офаридгоре, ки  ба  хукми  «лантарони» дар  чое ба  дида  натвон  диданаш,  аммо  дар  хар  чо  тавон парастиданаш.Он  худованде,  ки  номи  ў  дарч  дар  сахифаи  дилхост ва  хузури  ѓоибаш  шамъи  махфилхост:

 Эй  номи  ту  сабт  чумлаги  дар  афвох,

  В-аз  номи  ту  бурданд  забонхо  ба  ту  рох.

  Яздону  Христосу  Тенгриву  Илох,

«Ло  хавла  ва  ло  ќуввата  илло  биллох».

       Он  худое, ки  бо эъчози  худ  мўъчизае  чун  «рўза доштан»  ва  мохе  мисли  «рамазон»-ро  офарид,  ки  аз  файзи  ин  ду  «моху  хуршед»  сайёраи дилхо  равшан  аст  ва  умедзори  хотирхо гулшан. Офаридгор  корхое  зарури,  мисли  хилоли  ангуштон ва  об  давондану  молиши  байни  онхо, масхи  сар  ва  истиншоќ, шустушў  додани  зихор  ва  маъќадро  дар  ќонунномаи  худ-шариат  таъкид  кардааст,  зеро  махз  хамин  мавзеъхо  хастанд,  ки  одам  аз  фарти  лоуболи  ба  онхо  кам  диќќат  равона  мекунад  ва  беморихои  гуногун  низ  аз  ин  чойхо  маншаъ  мегиранд.

Имлоро дигаргун бояд кард

Чаро  ба  расмулхати  ниёгон  нагузаштем?

Ба  туфайли  бозтобии  офтоби  истиклолият  хамаи  пахлухои  хаёти ичтимоии  мардуми  точик  ба  худ  ранги  милли  гирифт.    Тарзи  гуфтор, рафтор  ва  пиндор:  хама  точикона  шуд.  Танхо  имлои  нав  аз  ин  доира берун  монд. Ахли  зиёиёни  миллат  нигарони  бар  он  доштанд,  ки  акнун ба    расмулхати   ниёгон-алифбои  арабиасос  мегузарем.  Зеро,  ки  таъри- хи  хазорсолаи  мо  махз  бо  хамин  хат  навишта  шудааст. Сониян ,  мо  бо хамзабонони  худ  Эрон  ва  Афгонистон  иртиботи  хаккони  пайдо  мекар- дем.  Маро  вокеае  пеши  назар   омад. Накби  «Истиклол»  ба  истифода  до- да  мешуду  дар  баромадгохи  он  бо  ду  хат:  араби  ва  кирилли  айни  як муддао   хаккоки  ёфта  буд. Хол  он,  ки  хар  ду  чониб,  хам  точикон  ва хам  эрониён   сохиби  забони  ягона  буданд  ва  мешуд,  ки  танхо  бо  як хат  матлаби  худро  арз  кунанд.